گودی کمر در کودکان به طور طبیعی در مراحل رشد ظاهر می‌شود یا در برخی موارد نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای بشمار می‌رود. این وضعیت، که به نام لوردوز هم شناخته می‌شود، به حالتی اطلاق می‌شود که انحنای ستون فقرات در قسمت پایینی کمر بیش از حد معمول است. گودی کمر به دلیل عوامل مختلفی مانند وضعیت نادرست بدن، ضعف عضلانی یا شرایط مادرزادی ایجاد می‌شود. تشخیص به موقع و مدیریت صحیح گودی کمر در کودکان از بروز مشکلات بیشتر در آینده جلوگیری خواهد کرد.
گودی کمر در کودکان چیست؟
گودی کمر یا لوردوز در کودکان به حالتی گفته می‌شود که در آن انحنای طبیعی ستون فقرات در ناحیه کمر در منطقه پایین پشت بیشتر از حد معمول می‌شود. در این حالت، قسمت پایین کمر به سمت جلو منحنی می‌شود و باعث فرورفتگی پشت کودک خواهد شد. گودی کمر در برخی موارد بخشی از فرآیند طبیعی رشد بوده و با گذشت زمان اصلاح می‌شود، اما در شرایطی که شدت آن زیاد باشد یا با درد و محدودیت حرکتی همراه شود، نیاز به بررسی پزشکی و مداخله بهترین فوق تخصص ارتوپدی اطفال دارد.
لوردوز در کودکان چه نشانه هایی دارد؟
لوردوز در کودکان با چندین نشانه و علامت خود را نشان می‌دهد. این نشانه ها به تدریج یا به طور ناگهانی بروز می‌کنند و بسته به شدت انحنا متفاوت می‌باشند. برخی از رایج ترین علائم و نشانه های لوردوز در کودکان عبارتند از:
- شکل غیرطبیعی بدن: در برخی موارد، شکل بدن کودک به دلیل انحنای بیش از حد کمر از حالت طبیعی خود خارج می‌شود.
- درد کمر یا ناحیه پایین پشت: برخی کودکان درد در ناحیه کمر، به ویژه در قسمت پایین، احساس می‌کنند. این درد معمولا به دلیل فشار بیش از حد به ستون فقرات و عضلات آن ناحیه است.
- مشکلات در حرکت و انعطاف پذیری: در موارد شدید، کودک با محدودیت در حرکت یا کاهش انعطاف پذیری کمر مواجه می‌شود و باعث می‌شود که کودک نتواند به راحتی خم شود یا حرکات طبیعی بدن را انجام دهد.
- راه رفتن نادرست: برخی کودکان در اثر لوردوز به طور غیرطبیعی راه می‌روند. به عنوان مثال هنگام راه رفتن به پشت بدن خود قوس بیش از حد می‌دهند.
- دشواری در ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی: اگر انحنای کمر زیاد باشد، کودک احساس ناراحتی می‌کند و در ایستادن یا نشستن طولانی مدت دچار مشکل می‌شود.
بیشتر بخوانید: بیماری سیور
علل گودی کمر در کودکان
گودی کمر در کودکان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که این علل به مشکلات ساختاری ستون فقرات، وضعیت بدن، بیماری ها یا شرایط فیزیکی خاص مربوط می‌باشند.
- اختلالات ساختاری و ناهنجاری های مادرزادی: برخی از کودکان با ناهنجاری های مادرزادی در ستون فقرات به دنیا می‌آیند که باعث ایجاد انحنای غیرطبیعی در ناحیه کمر می‌شود. این ناهنجاری ها از بدو تولد وجود دارد و به مرور زمان بدتر می‌شوند.
- چاقی یا اضافه وزن: اضافه وزن یکی از علل شایع گودی کمر در کودکان است. افزایش وزن زیاد باعث فشار بر ناحیه پایین کمر می‌شود و انحنای ستون فقرات را بیشتر می‌کند. کودکانی که چاق هستند، بیشتر در معرض ابتلا به لوردوز قرار دارند.
- اختلالات عصبی یا عضلانی: در برخی موارد، مشکلات عصبی و عضلانی مانند فلج مغزی یا ضعف عضلات ناحیه کمر منجر به انحراف بیش از حد ستون فقرات می‌شود. این اختلالات به دلیل عدم توانایی در نگهداری وضعیت صحیح بدن باعث گودی کمر می‌شوند.
- آسیب‌های ستون فقرات: آسیب ها و ضربه ها به ستون فقرات، از جمله تصادفات، سقوط ها یا ضربات شدید، باعث تغییر در ساختار طبیعی ستون فقرات و انحنای غیرطبیعی می‌شود که در برخی موارد منجر به لوردوز می‌شود.
- اختلالات اسکلتی و عضلانی: برخی بیماری های اسکلتی و عضلانی مانند اسکولیوز، انحنای غیرطبیعی ستون فقرات به طرفین و دیسپلازی مفصل ران، مشکلات در جوش خوردن استخوان ها در مفصل ران که باعث تغییر در وضعیت ستون فقرات و ایجاد گودی کمر می‌شوند.
- فشار اضافی بر ستون فقرات: کودکانی که به طور مداوم تحت فشارهای جسمی زیاد قرار دارند، دچار گودی کمر می‌شوند. این فشارها شامل حمل اجسام سنگین یا ورزش های سنگین است که به ستون فقرات آسیب می‌زنند.
- ضعف عضلات کمر: ضعف عضلات کمر یا عضلات شکم به دلیل عدم توانایی این عضلات در حمایت از ستون فقرات باعث گودی کمر می‌شود. این مشکل به ویژه در کودکانی که فعالیت بدنی کمی دارند، مشاهده می‌شود.
- بیماری های التهابی یا عفونی: برخی بیماری های التهابی و عفونی مانند آرتریت یا تب مالت باعث ایجاد تغییرات در ساختار استخوان ها و مفاصل می‌شوند که در نتیجه موجب گودی کمر می‌شوند.
بیشتر بخوانید: پاچنبری در کودکان
چگونه متوجه شوم کودک من دچار گودی کمر است؟
برای شناسایی گودی کمر در کودک، به علائمی مانند گودی و فرورفتگی در قسمت پایین کمر، درد در ناحیه کمر، تغییرات در وضعیت بدن، مشکلات در حرکت یا انعطاف پذیری، راه رفتن نادرست یا محدودیت در ایستادن و نشستن طولانی مدت توجه کنید. اگر کودک شما این علائم را نشان می‌دهد یا شما نگران وضعیت قوس زیاد پشت بدن او هستید، لازم است برای ارزیابی دقیق به ارتوپد اطفال مراجعه کنید. تشخیص درست و به موقع توسط پزشک ضروری است تا علل دقیق گودی کمر شناسایی و درمان های مناسب تجویز شود.
درمان گودی کمر در کودکان
درمان گودی کمر در کودکان بستگی به علت و شدت انحنای کمر دارد. این درمان ها شامل تغییرات در سبک زندگی، تمرینات خاص، استفاده از بریس و در موارد شدیدتر، جراحی می‌باشد. در ادامه به روش های مختلف درمان گودی کمر در کودکان اشاره می‌کنیم:
تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی
تمرینات تقویتی و کششی برای عضلات کمر و شکم به بهبود وضعیت بدنی و کاهش گودی کمر کمک می‌کنند. فیزیوتراپیست برنامه تمرینی خاصی را برای تقویت عضلات ناحیه کمر و اصلاح وضعیت بدنی کودک طراحی می‌کند. تمرینات اصلاحی مانند تمرینات تقویتی عضلات شکم و کشیدن عضلات پشت برای حمایت از ستون فقرات و کاهش انحنای غیر طبیعی بسیار موثرند.
تغییرات در وضعیت بدن
اصلاح وضعیت بدنی به ویژه هنگام نشستن، ایستادن یا خوابیدن به بهبود گودی کمر کمک می‌کند. به کودکان باید آموزش داده شود که در طول روز وضعیت بدنی خود را درست حفظ کنند تا فشار اضافی به ستون فقرات وارد نشود. استفاده از صندلی های ارگونومیک و تشک های مناسب نیز به حفظ وضعیت درست بدن کمک می‌کند.
کنترل وزن
کاهش وزن در کودکانی که دچار چاقی هستند، فشار اضافی را از روی کمر برمی‌دارد و در نتیجه، گودی کمر کاهش می‌یابد. تغذیه مناسب و ورزش در کاهش وزن موثر می‌باشد.
استفاده از بریس
در برخی موارد، استفاده از بریس یا کمربند حمایتی برای کمک به تثبیت ستون فقرات و جلوگیری از بدتر شدن گودی کمر مفید است. این روش به ویژه در کودکانی که انحنا در وضعیت پیشرفته ای قرار دارد، توصیه می‌شود.
جراحی
در موارد شدید که گودی کمر باعث بروز مشکلات جدی مانند درد مزمن یا اختلالات حرکتی می‌شود، یا زمانی که درمان های غیر جراحی موثر نباشند، جراحی برای اصلاح انحنا نیاز است. این روش معمولا در موارد نادر و بعد از رشد کامل کودک انجام می‌شود.
سوالات متداول گودی کمر در کودکان
گودی کمر در آینده چه مشکلی ایجاد خواهد کرد؟
در صورتی که گودی کمر درمان نشود یا شدت پیدا کند، باعث بروز مشکلاتی مانند درد مزمن، اختلالات حرکتی و فشار بر ارگان های داخلی می‌شود. بنابراین، پیگیری و درمان به موقع آن ضروری است.
گودی کمر در دوران رشد طبیعی است؟
گودی کمر در دوران رشد تا حدی طبیعی است، اما اگر انحنا بیش از حد شود یا با درد و مشکلات حرکتی همراه باشد، باید تحت نظر متخصص قرار گیرد.
نتیجه گیری
گودی کمر در کودکان اگرچه در بسیاری از موارد قابل درمان است و گاها خود به خود با رشد کودک این مورد از بین می‌رود، اما نیاز به توجه و پیگیری دقیق دارد. تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب به بهبود وضعیت کودک کمک کرده و از مشکلات احتمالی مرتبط جلوگیری می‌کند. برای رسیدن به بهترین نتایج، همراهی با پزشک متخصص و اجرای دستورالعمل های درمانی از جمله تمرینات ورزشی، اصلاح وضعیت بدنی و رعایت نکات بهداشتی ضروری است.