ماکروداکتیلی یکی از شایعترین ناهنجاریهای مادرزادی است که در آن انگشت بیش از حد رشد کرده و با سایر انگشتها تناسب ندارد. در برخی موارد نیز ممکن است تمام انگشتان از سایز عادی خارج شوند. اغلب افراد بلافاصله بعد از به دنیا آمدن فرزند خود متوجه این اختلال میشوند اما در برخی موارد در سونوگرافیهای قبل از زایمان نیز این عارضه قابل تشخیص است. برای آشنایی بیشتر با علائم، علل و روشهای درمان ماکروداکتیلی یا بزرگی بیش از حد انگشت آشنا میشویم.
ماکروداکتیلی یا بزرگی بیش از حد انگشت چیست؟
ماکروداکتیلی به عنوان یک اختلال مادرزادی طبقه بندی میشود که در آن سایز انگشت دست، پا یا هر دو بیش از حد بزرگ است. این ناهنجاری باعث افزایش مقدار بافت چربی، پوست و اعصاب یک یا چند انگشت میشود. این عارضه نه تنها در زیبایی و ظاهر فرد اختلال ایجاد میکند، بلکه ممکن است روی رشد و سلامت کودک نیز اثر بگذارد. در این اختلال انگشتانی که اندازه بزرگتری دارند، رشد یکسانی با سایر انگشتان دارند. البته در برخی موارد نادر رشد این انگشتان نیز بیشتر است و اندازه آنها روز به روز بزرگتر میشود.
معمولا بزرگی بیش از حد انگشت در اندام دست دیده میشود و در بیش از 90 درصد موارد یک طرفه است. اما در برخی موارد نادر ممکن است انگشتها به صورت دو طرفه اندازه بزرگتری داشته باشند. در 70 درصد موارد بیش از یک انگشت اندازه بزرگتر از معمول دارند. معمولا در کمتر از 20 درصد موارد، استخوان انگشت نیز بزرگتر از حد معمول است.
این اختلال توسط بهترین فوق تخصص ارتوپدی اطفال قابل درمان است.
علت ماکروداکتیلی
معمولا بازوها و انگشتان جنین در هفته 4 تا 6 بارداری تشکیل میشوند. اختلالاتی که در این زمان به وجود میآید ممکن است روی تشکیل درست انگشتان تاثیر گذاشته و باعث ماکروداکتیلی شود. عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است باعث ماکروداکتیلی شود؛ مهمترین عامل ژنتیک و ناهنجاریهای ژنتیکی است. در صورتی که ژنها به درستی در کنار یکدیگر قرار نگیرند یا اینکه به اشتباه ترجمه شوند؛ در چنین مواردی امکان بزرگ شدن بیش از حد انگشتان وجود دارد.
در برخی موارد مصرف برخی داروها در دوران بارداری ممکن است باعث ایجاد چنین اختلالاتی در جنین شود. شواهد نشانگر اثرگذاری داروهایی مانند تالومید و داروهای شیمی درمانی بر تشکیل بافتهای مناسب هستند. برخی اختلالات و بیماریها مثل توبروز اسکلروز، نوروفیبروماتوز، ناهنجاری عروقی، انکندروماتوز و … میتوانند در ایجاد بزرگی بیش از حد انگشت نقش داشته باشند.
بیشتر بخوانید: در رفتگی مادرزادی سر استخوان رادیوس در آرنج
علائم ماکروداکتیلی
اصلیترین علامت ماکروداکتیلی همان بزرگی بیش از اندازه یک یا چند انگشت دست یا پا است. این عارضه اغلب به عنوان یک شروع کننده عمل میکند و در صورت ادامه باعث ایجاد ناهنجاریهای دیگر در دست و پا میشود. بزرگی بیش از حد انگشت نه تنها دفرمیتی اندام ایجاد میکند، بلکه در ظاهر و عملکرد آن نیز تاثیرگذار است. این عارضه در بلند مدت میتواند بر فرد اثر گذاشته و زندگی را از حالت عادی خارج کند. در برخی موارد ممکن است انگشتی که بیش از حد بزرگ است درد ایجاد کرده و مشکل زا شود.
بیشتر بخوانید: شکستگی مچ پا در کودکان
روشهای درمان ماکروداکتیلی
ماکروداکتیلی معمولا در بدو تولد و بعد از زایمان تشخیص داده میشود. اما گاهی ممکن است این عارضه تا اوایل کودکی تشخیص داده نشود. برای تشخیص دقیق و کامل ماکروداکتیلی لازم است با استفاده از عکسبرداری رادیولوژی و MRI تشخیص دقیق صورت بگیرد. هدف از درمان این عارضه این است که عملکرد و ظاهر انگشتان به حالت عادی باز گردد. در اغلب موارد تنها روش برای درمان ماکروداکتیلی، جراحی در انگشتان است. جراحی با برنامه ریزی طولانی مدت انجام میشود و ممکن است شامل چندین مرحله با فاصله چند ماه باشد.
در مواردی که عرض انگشت به دلیل بافت نرم بیش از حد بزرگ شده، با حذف و برداشتن لایههای پوست و چربی میتوان فرم طبیعی را ایجاد نمود. در برخی موارد که ماکروداکتیلی باعث طول بیش از اندازه انگشت شده، جراحی شامل کوتاه کردن انگشت و حتی برش استخوان است.
سوالات متداول ماکروداکتیلی
در برخی موارد ممکن است ماکروداکتیلی با سینداکتیلی همراه شده و انگشتان بزرگ به یکدیگر بچسبند یا از محل نامناسب خارج شده باشند.
ماکروداکتیلی بیشتر در انگشتان میانی بروز پیدا میکند اما ممکن است در هر انگشتی وجود داشته باشد.
بله ماکروداکتیلی معمولا تا هفته 16 به طور کامل مشخص شده و در برخی موارد از طریق سونوگرافی قابل تشخیص است.
نتیجه گیری
ماکروداکتیلی یک عارضه مادرزادی است که با جراحی درمان میشود و فرد میتواند تا آخر عمر زندگی عادی و نرمال خود را داشته باشد. در برخی موارد که بزرگی بیش از حد انگشت قابل اصلاح نیست، راه حلی جز قطع کامل انگشت وجود ندارد. اما باید توجه داشته باشید که مراقبتهای پیشرفته بعد از جراحی نیز حائز اهمیت است. مراقبتهای پرستاری، فیزیوتراپی، رادیولوژی، روان درمانی، مراقبت گروهی و … همگی میتوانند به بهبود کامل کمک کنند. شما میتوانید به منظور کسب نتیجه مطلوب از درمان بزرگی بیش از حد انگشت، با دکتر زرگرباشی در این مورد مشورت نمایید.