فلج ارب نوعی آسیب عصبی برای نوزاد است که اغلب در زمان زایمان با کشیدگی دست نوزاد برای وی ایجاد می‌شود و علائم آن از همان ابتدای کودکی مشخص خواهد بود. حرکت و حس و کنترل در کف دست، ساق یا آرنج و مچ و حتی بازو برای نوزاد امکان پذیر نیست و این به دلیل آسیب دیدگی اعصاب دست نوزاد و ایجاد فلج ارب است. در این مقاله به طور کامل به این موضوع و روش های درمان آن پرداختیم.
ویدئوی ارسالی از کودکی که فلج ارب داشت و توسط دکتر سید رامین حاج زرگرباشی جراحی شده است را مشاهده کنید.
درمان فلج ارب
فلج ارب چیست؟
فلج ارب نوعی بیماری مرتبط با آسیب عصبی است که بیشتر در نوزادان رخ می‌دهد. علت فلج ارب آسیب به شبکه عصبی کنترل کننده بازو است که در زمان تولد به دلیل کشیدگی دست نوزاد و یا تنگ بودن کانال تولد برای نوزاد به وجود می‌آید. میزان آُیب دیدگی و فلجی مرتبط به نوع و میزان صدمه وارد شده در زمان تولد بستگی دارد.
علائم فلج ارب کودکان
علائم فلج ارب در کودکان متفاوت است و بستگی به محل و شدت آسیب عصبی دارد. در بخش زیر، برخی از علائم معمول و رایج فلج ارب در کودکان را برای شما ذکر می‌کنیم.
- ناتوانی در حرکت: کودک نمی‌تواند بازو و دست خود را به طور طبیعی حرکت دهد. این مشکل می‌تواند تمامی حرکات انگشت، دست و بازو را تحت تأثیر قرار دهد یا فقط برخی از حرکات را تحت شعاع بگیرد.
- عضلات ضعیف: کودک عضلات بازو و دست خود را ضعیف و کم توان حس می‌کند که منجر به کاهش قدرت و توانایی استفاده از بازو و دست می‌شود.
- اختلالات حرکتی: کودک ممکن است دچار اختلالات در کنترل حرکتی دست و بازو باشد، مانند لرزش، ناپایداری، یا کنترل نامناسب حرکت‌ها.
- عدم توازن: فلج ارب باعث عدم توازن حرکتی کودک می‌شود که می‌تواند باعث سختی در حرکت و حفظ تعادل شود.
- مشکلات حسی: در برخی موارد، کودک کاهش حس در بازو و دست خود را مانند کاهش حس لمس یا تشدید حس درد تجربه می‌کنند.
همچنین، لازم به ذکر است که علائم و شدت فلج ارب در کودکان می‌تواند متفاوت باشد و بر اساس علت و محل آسیب عصبی متغیر باشد. در هر صورت، برای تشخیص و درمان دقیق، مشاوره با یک پزشک متخصص ارتوپدی کودکان الزامی است.
علت فلج ارب
اصلی ترین عامل فلج ارب، کشیدگی یا آسیب به عصب شانه در زمان تولد نوزاد است که به دلایل مختلفی مانند درشت بودن نوزاد، قرار گیری در کانال زایمان، کشیدن نوزاد از سر و شانه به بیرون از کانال تولد رخ دهد. از دیگر عوامل که باعث فلج ارب می‌شوند، عبارتند از:
- شرایطی است که در زمان زایمان نوزاد از طریق پا از کانال تولد خارج شود.
- وزن زیاد مادر در زمان زایمان
- ابتلا به برخی بیماری ها مانند دیابت مادر
- افزایش زمان زایمان طبیعی که باعث فشار به نوزاد می‌شود از دیگر دلایل ابتلای نوزد به فلج ارب است.
انواع فلج ارب
لازم است بدانید که فلج ارب دارای انواع مختلفی است و به یک نوع بی حرکتی و آُیب ختم نمی‌شود.
- نوروپراکسی : زمانی رخ می‌دهد که عصب کشیده شده است ولی دچار پارگی نشده و خود به خود با گذر زمان بهبود پیدا می‌کند.
- نوروما: نوروما زمانی است که کشیدگی عصب بسیار شدید باشد و باعث ایجاد بافت اسکار شود و این اسکار باعث فشار بر روی عصب سالم و ایجاد درد می‌شود.
- پارگی عصب: در این حالت عصب به دلیل کشش زیاد پاره می‌شود. و برای درمان نیاز به عمل جراحی پیوند عصب دارد.
- ·پارگی عصب: در صورت کشیدگی و پارگی کامل عصب از نخاع این فلج ایجاد شده که شدید ترین نوع آسیب به عصب است که در بیشتر موارد قابل درمان نیست و ممکن است باعث آسیب های جدی تری برای نوزاد شود.
روش های درمان فلج ارب
روش درمان فلج ارب با توجه به شدت آسیب و میزان بازه حرکتی در ناحیه دست و شانه برای نوزادان متفاوت است. در بسیاری از نوزادان با گذشت زمان با توجه به شدت کم آسیب خود به خود درمان و بهبودی ایجاد می‌شود. در صورت عدم بهبودی درمان هایی مانند: فیزیوتراپی، ماساژ، حرکت های کششی، فیزیوتراپی و در شرایط حادتر، جراحی و دارو درمانی برای ایجاد حس در اعصاب و بهبود آسیب دیدگی انجام می‌شود. برای انجام فیزیوتراپی باید نکات مراقبتی زیادی رعایت شود که مانع از آسیب دوباره به دست کودک شود. توصیه می‌شود برای درمان به بهترین متخصص ارتوپد اطفال مراجعه کنید.
سوالات متداول فلج ارب
· چسبیدن بازو به بدن قرار گیری رو به داخل
· خم شدن مچ دست نوزاد
· چرخش آرنج دست به سمت داخل
· بی حسی در قسمت آسیب دیده
· احساس درد و ناراحتی
· محدودیت حرکتی در بازوی نوزاد
· کاهش قدرت دست و انگشتان
در صورت تشخیص زودهنگام و شروع درمان مناسب، فلج ارب قابل درمان است. این نوع فلج و بی حرکتی فقط زمانی قابل درمان نیست که اعصاب به طور کامل پاره شده و از بین رفته باشد.
زمان بهبودی در فلج ارب کودک به میزان و شدت آسیب بستگی دارد. در برخی موارد، بهبودی در مدت چند هفته تا چند ماه قابل مشاهده است اما در مواردی دیگر، نیاز به درمان طولانی‌تر و مداوم وجود خواهد داشت. در صورت استفاده از روش های غیر جراحی درمان فلج ارب، به جهت اینکه درمان برای نوزاد شما به خوبی انجام شود و نتیجه موفقیت آمیز حاصل شود، نباید نیمه آن را رها کنید.
در برخی موارد، فلج ارب به طور خودبخود بهبود می‌یابد، اما در بیشتر موارد نیاز به درمان می‌باشد. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند بهبودی را تسریع کند و عوارض بیشتری را پیشگیری کند.
نتیجه گیری
درمان فلج ارب در کودکان بسیار حساس است و احتمال ایجاد آسیب مجدد برای دست کودک وجود دارد و به همین دلیل توصیه می‌شود تا از بهترین جراح ارتوپد اطفال کمک بگیرید و اجازه ندهید که مدت زمان زیادی، دست کودکتان با این آسیب همراه باشد زیرا با گذشت زمان، درمان بسیار سخت خواهد شد.