دررفتگی مادرزادی مفصل زانو یکی از بیماری‌های نادر است که در آن مفصل زانو به طور کامل یا جزئی از جای خود خارج می‌شود. این موضوع یکی از چالشی‌ترین مسائل در ارتوپدی و جراحی مفصل است. دررفتگی مادرزادی مفصل زانو می‌تواند مشکلات جدی در حرکت و عملکرد روزانه افراد ایجاد کند. این عارضه ممکن است در یک یا هر دو زانو فرد رخ دهد و علل این دررفتگی به‌طور کامل مشخص نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در این مقاله، به بررسی علت، علائم، و روش‌های درمان دررفتگی مادرزادی مفصل زانو پرداخته خواهد شد.
دررفتگی مادرزادی مفصل زانو چیست؟
همانطور که گفته‌شد دررفتگی مادرزادی مفصل زانو یک ناهنجاری مادرزادی کمیاب و نادر است که از انواع مشکلات مفصلی و ارتوپدی است. مفصل زانوی افرادی که دچار این مشکل هستند، به‌طور غیرطبیعی به سمت داخل و یا خارج خم شده‌است. این ناهنجاری زمانی رخ می‌دهد که استخوان زانوی در جای خود نباشد و به‌دلیل عوامل ژنتیکی و یا عوامل محیطی، مفصل زانو از جای خود خارج شده باشد. احتمال پیش آمدن این عارضه، کمتر از یک در هزار است و با سونوگرافی قبل از تولد قابل تشخیص است. دررفتگی مفصل زانو باید فورا درمان شود.
بیشتر بخوانید: دیسپلازی هیپ در کودکان
علت دررفتگی مادرزادی مفصل زانو
علت دررفتگی مادرزادی مفصل در زانو را نمی‌توان به‌طور مشخص بیان کرد. عواملی مختلفی در این ناهنجاری نقش دارند.
اختلالات ژنتیکی
اختلالات ژنتیکی، نقش اساسی در دررفتگی مادرزادی مفصل زانو دارند و امکان ایجاد این عارضه را افزایش می‌دهند. این اختلالات منجر به رشد نامناسب استخوان‌های ران و ساق پا و یا ضعف عضلات در اطراف زانو می‌شود. اگر سابقه خانوادگی در این زمینه نیز دارید، با انجام آزمایشات ژنتیکی خطر ابتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل زانو را کاهش دهید.
عوامل محیطی
عوامل محیطی نیز نقش مهمی در پدید آمدن این عارضه دارند. برای مثال استفاده از مواد شیمیایی، اشعه، داروها و … می‌تواند در ایجاد این ناهنجاری تاثیرگذار باشند.
اختلالات رشد
اختلالات رشد می‌تواند خطر ابتلا به دررفتگی مادرزادی مفصل زانو را افزایش دهد. در این اختلالات، استخوان‌های ران و پا به‌طور مناسب و درست رشد نکرده و خطر دررفتگی افزایش می‌یابد. همچنین عضلات اطراف زانو در صورت وجود اختلالات به اندازه کافی قوی نیستند. درمان این اختلالات به نوع اختلال و شدت آنها نیز بستگی دارد و بهتر است با پزشک برای درمان این ناهنجاری مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: شکستگی مچ پا در کودکان
علائم دررفتگی مادرزادی مفصل زانو
علائم دررفتگی مادرزادی مفصل زانون عبارتند از:
- کجی زانو: کجی زانو به وضعیتی اشاره دارد که یک یا هر دو زانو یک فرد سمت دیگری منحرف شده‌است. این انحراف ممکن است به دلیل مشکلاتی در مفصل، عضلات و بافت‌های اطراف باشد. همچنین کجی زانو می‌تواند به‌دلیل ناهنجاری در ساختارهای مفصلی در منطقه ران نیز رخ دهد.
- عدم توانایی در حرکت زانو: این می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله مشکلات مفصلی، عضلانی، عصبی و… . برای تشخیص دقیق علت عدم توانایی در حرکت زانو، نیاز به مراجعه به پزشک ارتوپد یا متخصص فیزیوتراپی دارید.
- عدم توانایی ایستادن یا راه رفتن: این مورد نیز می‌تواند از ناهنجاری‌های مختلفی مانند مشکلات عضلانی، مفصلی و… ناشی شود. برای تشخیص دقت علت عدم توانایی ایستادن یا راه رفتن، حتما از پزشک ارتوپد یا متخصص مشاوره بگیرید.
بیشتر بخوانید: راه رفتن روی پنجه پا در کودکان
روش‌های درمان دررفتگی مادرزادی مفصل زانو
درمان دررفتگی مادرزادی مفصل زانو به سن کودک، شدت دررفتگی و سایر عوامل بستگی دارد.
درمان غیر جراحی
در موارد خفیف دررفتگی مادرزادی مفصل زانو، ممکن است پزشک درمان غیر جراحی را توصیه کند. درمان غیر جراحی معمولاً شامل استفاده از بریس یا آتل است. بریس یا آتل به نگه داشتن مفصل در جای خود کمک می‌کند.
- استفاده از بریس: بریس نوعی زانوبند است که به تدریج مفصل زانو را در پوزیشن و وضعیت مناسب قرار می‌دهد ولی باید بریس دقیق ودرست بسته شود والا باعث عوارض زیادی خواهد شد.
- استفاده از آتل: اتل پاهای کودک را به هم می‌بندد و باید توسط یک پزشک یا فیزیوتراپ تنظیم شود. همچنین به‌طور منظم توسط پزشک معاینه شود تا بهبودی کامل حاصل شود. در صورت شل شدن اتل، قرمزی و تورم و درد در آن ناحیه، فورا به پزشک مراجعه کنید.
درمان جراحی
در موارد شدید دررفتگی مادرزادی مفصل زانو، ممکن است نیاز به جراحی باشد. هدف از جراحی، جا اندازی مجدد مفصل و اصلاح ناهنجاری‌های آن است. روش‌های جراحی مختلفی نیز برای درمان دررفتگی مادرزادی مفصل زانو وجود دارد. برخی از روش‌های جراحی عبارتند از:
- جااندازی بسته: در این روش، جراح مفصل را بدون ایجاد برش در پوست جااندازی می‌کند.
- جااندازی باز: در این روش، جراح برشی در پوست ایجاد می‌کند و سپس مفصل را جااندازی می‌کند.
سوالات متداول
· آسیب به غضروف
· آسیب به تاندون‌ها
· آرتروز
بله، و در مواردی نیاز به جراحی دارد.
· درد شدید
· تورم
· کبودی
· عدم توانایی حرکت درست در زانو
· دفورمیتی زانو
نتیجه گیری
پیش‌آگاهی در رابطه با دررفتگی مادرزادی مفصل زانو برای درمان به‌موقع و جلوگیری از عوارض بیشتر لازم است. پس از درمان این ناهنجاری فرد می‌تواند به‌خوبی به فعالیت‌های روزانه خود رسیدگی کند. اما توجه کنید که حتما برای درمان این ناهنجاری به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.