چرخش لگن یکی از مشکلات رایج در سلامت جسمانی است که اغلب به عدم تعادل عضلانی و کمردرد مزمن منجر می‌شود. این وضعیت معمولاً ناشی از خمیدگی بیش‌ازحد ستون فقرات و افزایش فشار بر ناحیه کمر است. افرادی که با شیب لگن مواجه هستند، ممکن است علائم دیگری مانند لوردوز (گودی کمر) و کیفوز (گوژپشتی) را تجربه کنند که به دلیل نشستن طولانی‌مدت ایجاد می‌شود. اگرچه چرخش لگن ممکن است در ابتدا دردناک نباشد، اما تأثیر ساختاری آن بر روی ستون فقرات می‌تواند به تشدید علائم منجر شود. تخمین زده می‌شود که درصد قابل توجهی از افراد جامعه از این عارضه رنج می‌برند و روش‌های درمانی متنوعی از جمله فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی برای اصلاح آن وجود دارد.
چرخش لگن چیست؟
لگن، که به عنوان بافت استخوانی مرکزی بدن شناخته می‌شود، از بالا به ستون فقرات و از پایین به استخوان‌های ران متصل است. این ساختار نه‌تنها در حرکت، بلکه در حفظ تعادل بدن نیز نقش حیاتی دارد. لگن به عضلات مربوط به ران و کمر متصل است و هرگونه اختلال در فشار بین این استخوان و عضلات می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در این ناحیه شود. یکی از این مشکلات، سندرم چرخش لگن است. این وضعیت هنگامی اتفاق می‌افتد که مفاصل لگن به سمت جلو، عقب یا طرفین چرخش داشته باشند. جالب است بدانید که این چرخش ممکن است ناشی از حوادث غیرطبیعی نباشد؛ بلکه برخی افراد ممکن است به دلیل مشکلات مادرزادی یا شرایطی که به‌مرور زمان ایجاد می‌شود، دچار چرخش لگن شوند. این عارضه می‌تواند تأثیرات منفی بر روی حرکات و سلامت کلی بدن بگذارد و نیاز به توجه و درمان مناسب دارد.
بیشتر بخوانید: بورسیت زانو
علائم چرخش لگن
علائم چرخش لگن بسته به شدت بیماری متفاوت هستند. در موارد خفیف، ممکن است علائم دیگری جز کمردرد وجود نداشته باشند. در موارد شدیدتر، علائم زیر ممکن است وجود داشته باشند:
- کمر درد مزمن
- کیفوز (شانه‌های گرد و گردن خمیده)
- لوردوز (پشت تابدار)
- درد در لگن، ران‌ها یا پاها
- ضعف در پاها
اگر هر یک از این علائم را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید درمان شوید.
بیشتر بخوانید: انگشتان خمیده در کودکان
علل چرخش لگن
لگن یک ساختار استخوانی و پیچیده است که نقش اساسی در حمایت و تعادل تنه دارد و به‌عنوان پایه‌ای برای ستون فقرات عمل می‌کند. استخوان لگن به‌طور مستقیم به استخوان ران متصل است و در وضعیت ایده‌آل، باید در موقعیت خنثی قرار گیرد تا ستون فقرات به‌طور طبیعی روی هم قرار گیرد و از نیروهای برشی و فشاری بیش‌ازحد جلوگیری کند. این قرارگیری صحیح می‌تواند به جلوگیری از مشکلات مختلف ستون فقرات، از جمله فشرده شدن اعصاب تا لغزش دیسک‌ها، کمک کند. عوامل متعددی می‌توانند موجب چرخش لگن شوند:
عدم تعادل ناشی از نشستن زیاد
بسیاری از مشکلات لگن به نشستن بیش‌ازحد و عدم فعالیت‌های ورزشی مربوط می‌شود. نشستن طولانی‌مدت می‌تواند باعث سفت شدن عضلات خاصی که به استخوان لگن متصل هستند، شود. به‌ویژه، عضلات خم‌کننده ران که زانو را به قفسه سینه می‌رسانند، به دلیل نشستن زیاد، سفت و کوتاه می‌شوند. در مقابل، عضلات سرینی و همسترینگ که به‌عنوان بازکننده لگن عمل می‌کنند، ضعیف‌تر می‌شوند.
وضعیت نامناسب
هر دو شیب لگن قدامی و خلفی نشانه‌های رایج عدم تحرک و وضعیت نامناسب هستند که بیشتر به سبک زندگی بی‌تحرک نسبت داده می‌شوند. این ناهنجاری‌ها می‌توانند به طور چشمگیری بر روی سلامت کمر تأثیر بگذارند.
عوامل ژنتیکی
علاوه بر عوامل محیطی، ژنتیک نیز می‌تواند نقش مهمی در وضعیت بدنی و تمایل طبیعی به وضعیتی خاص ایفا کند. ساختار استخوانی فرد می‌تواند تأثیر بسزایی بر روی تعادل و قرارگیری لگن داشته باشد.
بیشتر بخوانید: بیماری فاویسم در کودکان
چرخش لگن چگونه تشخیص داده می شود؟
زمانی که فرد به دلیل درد در ناحیه لگن به پزشک مراجعه می‌کند، معمولاً تحت معاینه و ارزیابی دقیق قرار می‌گیرد. یکی از مراحل کلیدی در تشخیص مشکلات لگن، انجام آزمایش توماس است. در این آزمایش، بیمار باید به‌طوری بر روی تخت بخوابد که پاهای او از لبه تخت آویزان باشد. سپس بیمار باید یک پا را به سمت بالا نگه دارد و کمی خم کند.
اگر لگن فرد دارای تقارن صحیح نباشد، پای شخص ممکن است از روی تخت برداشته شود. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از سندرم چرخش لگن باشد. در چنین مواردی، پزشک باید اقداماتی را برای درمان چرخش لگن در نظر بگیرد. درمان ممکن است شامل برنامه‌های فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی برای اصلاح عدم تعادل‌های عضلانی و در برخی موارد، مداخلات جراحی باشد. تشخیص به موقع و درمان مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار و کاهش درد در ناحیه لگن کمک کند.
بیشتر بخوانید: صافی کف پا و کمردرد
روش های درمان چرخش لگن
درمان دستی
متخصصان درمان دستی از روش‌های خاصی برای اصلاح چرخش لگن استفاده می‌کنند. این درمان شامل تکنیک‌هایی مانند ماساژ درمانی، فیزیوتراپی و حرکات کششی است. هدف این روش‌ها افزایش تعادل بدن بدون نیاز به مصرف داروهای خوراکی یا تزریقی است.
فیزیوتراپی
متخصص فیزیوتراپی تمرینات ورزشی تقویتی و کششی را تجویز می‌کند که بیمار باید در خانه انجام دهد. این تمرینات به کاهش درد و ناراحتی ناشی از چرخش لگن کمک می‌کنند. همچنین، فیزیوتراپیست توصیه‌های لازم برای اصلاح سبک زندگی و کنترل مشکل ایجاد شده را ارائه خواهد کرد. هدف از فیزیوتراپی بهبود تعادل و تقارن لگن و تقویت عضلات ضعیف است.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی به شل شدن عضلات محافظ لگن کمک می‌کند و گردش خون در ناحیه را بهبود می‌بخشد. این روش می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. تکنیک‌هایی مانند ماساژ عمیق بافت و آزادسازی میوفاسیال از جمله روش‌های مؤثر در این زمینه هستند.
ورزش کردن
ورزش کردن به تقویت عضلات چرخاننده داخلی ران کمک می‌کند و همچنین انعطاف‌پذیری و دامنه حرکات عضلات را بهبود می‌بخشد. انجام تمرینات ورزشی مخصوص عضلات چرخاننده داخلی ران و حرکات کششی می‌تواند مفید باشد. با این حال، اگر دچار درد زانو هستید، بهتر است از ورزش کردن خودداری کنید.
تمرینات مؤثر
حرکت پل
این تمرین به تقویت عضلات همسترینگ و سرینی کمک می‌کند. برای انجام این تمرین:
1. به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید تا کف پا روی زمین قرار گیرد.
2. پاها را به عرض شانه باز کنید و دستان خود را کنار بدن قرار دهید.
3. پاشنه‌ها را به زمین فشار دهید و لگن را به سمت بالا هدایت کنید تا بالا تنه و ران در یک خط مستقیم قرار گیرند.
4. ۲ تا ۳ ثانیه در این حالت بمانید و این تمرین را ۸ تا ۱۲ مرتبه تکرار کنید.
حرکت اسکات
این تمرین به تقویت چندین گروه عضلانی کمک می‌کند:
1. پاها را به عرض شانه باز کنید و نوک انگشتان را به سمت خارج قرار دهید.
2. بدن را به حالت نشسته پایین بیاورید تا ران‌ها موازی با سطح زمین شوند.
3. در این حالت، عضلات شکم را منقبض کرده و کمر را در حالت خنثی نگه دارید.
4. به آرامی بلند شوید و لگن را به سمت جلو هدایت کنید.
5. این تمرین را ۱۵ تا ۲۰ مرتبه تکرار کنید و از تغییر وضعیت زانوها و کمر خودداری کنید.
با انجام این روش‌ها و تمرینات تحت نظر متخصص، می‌توان به بهبود وضعیت لگن و کاهش درد کمک کرد.
سوالات متداول
- عوارض عدم درمان چرخش لگن چیست؟
از جمله عوارض عدم درمان چرخش لگن می‌توان به ایجاد درد شانه، درد گردن، درد کمر و همچنین درد زانو و مفصل اشاره نمود.
- انواع چرخش لگن کدام است؟
چرخش لگن به سه نوع قدامی (به سمت جلو)، خلفی (به سمت عقب) و جانبی (به سمت چپ یا راست) تقسیم می‌شود. این چرخش‌ها می‌توانند باعث تغییر جهت استخوان‌ها و تأثیر بر پایین کمر شوند.
- چرخش لگن چگونه باعث کمردرد می‌شود؟
خروج استخوان‌های لگن از حالت هم‌ترازی باعث انحنای غیرطبیعی ستون فقرات می‌شود و به عضلات و رباط‌های کمر فشار وارد کرده و منجر به درد و علائم دیگر می‌گردد.
نتیجه گیری
چرخش لگن می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر سلامت کلی بدن و به‌ویژه ستون فقرات داشته باشد. عدم توجه به آن می‌تواند منجر به کمردرد مزمن و محدودیت در حرکات روزمره شود. پیشگیری و درمان مناسب شامل تشخیص دقیق، اصلاح وضعیت بدنی، تقویت عضلات مرتبط و پیروی از توصیه‌های متخصصان از جمله فیزیوتراپیست‌ها و پزشکان ارتوپد است.