انگشت اضافی یا پلی داکتیلی، یک اختلال شایع مادرزادی است که یک یا چند انگشت اضافی در دست و یا پا وجود دارد. این انگشت اضافی معمولا کنار انگشت کوچک و انگشت شست است، احتمال اینکه انگشت اضافه بین انگشتان وسط باشد کم است. این اختلال از هر 1000 تولد، در یک نفر وجود دارد. در ادامه به بررسی کامل این اختلال می‌پردازیم.
نتیجه شگفت انگیز جراحی پرانگشتی یا پلی داکتیلی در کودک
چند انگشتی چیست؟
همانطور که گفته شد انگشت اضافه یا پلی داکتیلی یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های مادرزادی است که علل مختلفی دارد. این اختلال معمولا به دلیل عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد، اما در برخی موارد عوامل محیطی در ایجاد آن نقش دارند. پلی داکتیلی می‌تواند هم در انگشتان دست و هم در انگشتان پا رخ دهد.
انگشت اضافه معمولاً کوچک و ناقص است و ممکن است دارای استخوان، تاندون و عصب نباشد. پلی داکتیلی به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شود، برای مثال ممکن است کنار یکی از انگشتان شست یا انگشت کوچک قرار بگیرد، همچنین این امکان وجود دارد که انگشتی دو شاخه شود و دو ناخن در انتهای آن وجود داشته باشد. این ناهنجاری معمولا برای فعالیت‌های روزانه مشکلی به‌وجود نمی‌آورد اما با جراحی قابل درمان است.
بیشتر بخوانید: بیماری ازگود اشلاتر
انواع پلی داکتیلی
پلی داکتیلی انواع مختلفی نیز دارد:
پلی داکتیلی دو نوع است: 1) پلی داکتیلی ایزوله 2) پلی داکتیلی سندرمی
- پلی داکتیلی ایزوله
این اختلال مادرزادی به تنهایی رخ داده و با سایر ناهنجاری‌های مادرزادی همراه نیست. پلی داکتیلی ایزوله یا غیر سندرومیک سه نوع است:
پلی داکتیلی پس محوری: اختلال چند انگشتی پس محوری رایج‌ترین نوع پلی داکتیلی است. در این حالت انگشت اضافه در قسمت خارجی دست یا پا یعنی کنار انگشت کوچک قرار دارد.
پلی داکتیلی پیش محوری: در این حالت انگشت اضافه در قسمت خارجی انگشت شست دست یا پا ایجاد می‌شود.
پلی داکتیلی مرکزی: در این حالت از پلی داکتیلی ایزوله، انگشت اضافه در میان انگشتان پا یا دست قرار دارد. احتمال رخ دادن این نوع از پلی داکتیلی بسیار کم است.
- پلی داکتیلی سندرومیک
اگر اختلال پلی داکتیلی همراه با ناهنجاری‌های ژنتیکی دیگر باشد، پلی داکتیلی سندرومیک نامیده می‌شود. وجود این نوع از پلی داکتیلی بسیار نادر است.
علائم پلی داکتیلی
انگشت و یا انگشتان اضافه می‌توانند به شکل‌های مختلفی وجود داشته باشند:
- می‌تواند به‌صورت یک توده کوچک با بافتی نرم باشد که بدون استخوان، تاندون و عصب است.
- می‌تواند انگشتی کامل باشد که مانند انگشتان دیگر رشد کرده است.
- می‌تواند فقط تا حدی رشد کرده باشد و ممکن است دارای مقدار کمی استخوان باشد.
تشخیص پلی داکتیلی
انگشت اضافه یا پلی داکتیلی با روش‌های گوناگونی قابل تشخیص است. روش‌های تشخیص شامل موارد زیر هستند:
- سونوگرافی:
تشخیص پلی داکتیلی در بارداری نیز ممکن است. زیرا با سونوگرافی در سه ماه اول بارداری نه تنها این اختلال بلکه انواع ناهنجاری‌های دیگر نیز قابل تشخیص هستند. - تصویربرداری:
پزشک متخصص با عکس برداری از طریق اشعه ایکس می‌تواند این اختلال را تشخیص دهد و متوجه شود نوزاد دچار چه نوعی از پلی داکتیلی است. - آزمایشات ژنتیک:
پزشک با انجام آزمایشات مختلف ژنتیک می‌تواند بیماری‌های ژنتیکی را تشخیص دهد و شما را برای ادامه بارداری راهنمایی کند.
بیشتر بخوانید: دررفتگی مادرزادی مفصل زانو
درمان چند انگشتی
درمان انگشت اضافه یا پلی داکتیلی معمولا با جراحی انجام می‌شود. هدف از این جراحی نیز برداشتن انگشتان اضافه است. این جراحی باید در دوران کودکی انجام شود و بهتر است قبل از ۵ سالگی این عمل انجام شود. چرا که در این سن انگشتان دست و پا در حال رشد هستند و برداشتن انگشتان اضافه باعث می‌شود انگشتان دیگر بهتر شکل بگیرند. جراحی چند انگشتی عوارض جدی ندارد و معمولا جراحی ساده و موفقیت آمیزی است. همچنین این جراحی به‌صورت سرپایی و معمولا با بی‌حسی انجام می‌شود.
نحوه جراحی انگشتان اضافه به محل اتصال انگشتان اضافه بستگی دارد. برای مثال اگر انگشت اضافه در قسمت خارجی انگشت شست باشد؛ پس از جراحی برداشتن انگشت اضافه، معمولا جراحی دیگری نیز برای اصلاح فرم و ظاهر انگشتان دیگر انجام می‌شود. زمانی که انگشت اضافه میان انگشتان وسط باشد، جراحی کمی سخت‌تر است و دوره نقاهت طولانی‌تری دارد.
سوالات متداول پلی داکتیلی
در هر سنی می‌توان این عمل جراحی را انجام داد، اما بهتر است قبل از 5 سالگی که انگشتان در حال رشد هستند انجام شود.
این ناهنجاری معمولا خطرناک نیست اما ممکن است باعث اختلال در عملکرد دست و پا شود، که در این صورت بهتر است اقدام به جراحی کنند.
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از این اختلال وجود ندارد.
این اختلال علل مختلفی دارد و ممکن است عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش داشته باشند.
نتیجه گیری
در نهایت باید گفت درست است که پلی داکتیلی عوارض جدی ندارد اما معمولا افرادی که دچار این اختلال هستند، تمایل به جدا شدن از جامعه دارند و ممکن است از این بابت احساس ناخوشایندی داشته‌باشند. اما جای نگرانی وجود ندارد چرا که این ناهنجاری قابل درمان است و می‌توانند با انتخاب پزشک ماهر با روش جراحی مناسب، انگشتان عادی داشته‌باشند.