دررفتگی انگشتان دست یکی از شایع‌ترین آسیب‌های مفصلی است که به دلیل ضربه، تصادف یا زمین خوردن اتفاق می‌افتد. این نوع آسیب زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌های انگشت از موقعیت طبیعی خود خارج شوند و مفصل دچار بی‌ثباتی شود. دررفتگی انگشت می‌تواند باعث درد شدید، تورم و ناتوانی در حرکت انگشت شود. این مشکل معمولا در شرایطی که فشار زیادی به دست وارد می‌شود، مانند ورزش‌های پر برخورد یا حوادث روزمره، رخ می‌دهد.
تعریف دررفتگی انگشتان دست
دررفتگی یکی از مشکلات رایج استخوان و مفاصل است که در آن دو سر مفصل سطح تماس خود را از دست می‌دهند و از هم جدا می‌شوند. این عارضه معمولاً در اثر ضربه یا فشار شدید به مفصل ایجاد می‌شود و باعث درد و بی‌ثباتی در مفصل می‌گردد. در صورت جزئی بودن دررفتگی، اگر تنها بخشی از سطح تماس مفصل از بین برود، به آن سابلوکساسیون گفته می‌شود.
دررفتگی معمولا با آسیب به رباط‌ها یا غضروف‌ها همراه است و درمان آن نیازمند مداخله پزشکی می‌باشد. در مواردی، مفصل به‌طور خودبه‌خود به وضعیت طبیعی خود بازمی‌گردد و مشکل برطرف می‌شود، اما در بسیاری از موارد برای کاهش درد و بی‌ثباتی، درمان تخصصی ضروری است.
بیشتر بخوانید: به هم چسبیدگی انگشتان دست در کودکان
علل دررفتگی انگشتان دست
در رفتگی انگشت دست می‌تواند به دلیل عوامل متعددی رخ دهد. در ادامه به برخی از این علل اشاره می‌کنیم:
- ضربه مستقیم به انگشت در ورزش‌های پرخطر یا برخوردهای ناگهانی.
- سقوط از ارتفاع هنگام باز کردن دست برای برخورد نکردن با زمین.
- کشیدن ناگهانی انگشت در فعالیت‌هایی که نیاز به کشش شدید انگشت دارند.
- پیچ خوردن انگشت در حین انجام حرکات ناگهانی یا پیچشی.
- ضعف ساختاری مفاصل انگشت به دلیل بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید که باعث ضعف مفاصل می‌شود.
- آسیب‌های ورزشی مانند بسکتبال، والیبال یا دروازه‌بانی در فوتبال
بیشتر بخوانید: پلی داکتیلی یا انگشتان اضافه دست
علائم دررفتگی انگشتان دست
دررفتگی انگشتان دست ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد که شامل موارد زیر است:
- درد و تحریک: در محل دررفتگی انگشت، درد شدید و تحریک احساس می‌شود. این درد معمولا با فشار یا حرکت انگشت شدت می‌یابد و ممکن است در برخی موارد غیرقابل تحمل باشد.
- تورم و قرمزی: محل دررفتگی دچار تورم و قرمزی می‌شود که نشان‌دهنده واکنش التهابی در مفصل است. این علائم ممکن است پس از وقوع آسیب به سرعت ظاهر شوند.
- محدودیت حرکت: دررفتگی انگشت باعث کاهش انعطاف‌پذیری و محدودیت در حرکت انگشت می‌شود. این وضعیت معمولا موجب ناتوانی در حرکت طبیعی انگشت خواهد شد.
- کبودی و تغییر رنگ: در ابتدا کبودی بنفش مایل به سیاه ظاهر می‌شود که بعد از چند روز به رنگ‌های سبز و زرد تبدیل می‌شود. این تغییر رنگ نشان‌دهنده فرایند بهبودی و جذب خون است.
- جابه‌جایی استخوان و پیچ‌خوردگی: در برخی موارد دررفتگی، استخوان‌ها به طور غیرطبیعی از محل خود جابه‌جا می‌شوند یا به سمت بیرون فشار وارد می‌کنند. این وضعیت ممکن است با پیچ‌خوردگی یا جابه‌جایی مفصل همراه باشد.
- حساسیت به لمس و بی‌حسی: ناحیه آسیب‌دیده حساس به لمس می‌شود و در برخی موارد ممکن است احساس بی‌حسی یا تغییر در حس طبیعی انگشت ایجاد شود. این علائم معمولا به دلیل آسیب به اعصاب اطراف مفصل رخ می‌دهند.
بیشتر بخوانید: آرتریت انگشتان دست
تشخیص دررفتگی انگشتان دست
اگر انگشت شما پس از آسیب دیدگی تغییر شکل پیدا کرده باشد، پزشک ممکن است مشکوک به دررفتگی انگشت شما باشد. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است برای بررسی شکستگی انگشت، عکسبرداری با اشعه ایکس از انگشت تجویز کند. این کار به منظور ارزیابی وضعیت استخوان‌ها و بافت‌های اطراف مفصل انجام می‌شود.
هنگامی که یک استخوان انگشت از تاندون‌های متصل جدا می‌شود، معمولا قطعه‌ای از استخوان از استخوان اصلی جدا می‌شود و در کنار تاندون باقی می‌ماند. این وضعیت به عنوان “شکستگی ناشی از بیرون کشیدن” شناخته می‌شود. این نوع شکستگی‌ها اغلب با دررفتگی انگشتان همراه هستند و نیاز به درمان خاص دارند.
بیشتر بخوانید: استئوسارکوم در کودکان
روش های درمان دررفتگی انگشتان دست
روش‌های درمان دررفتگی انگشت شست بستگی به شدت آسیب، علت دررفتگی و وضعیت فرد دارد. در اینجا به برخی از روش‌های درمان اشاره می‌شود:
- استراحت و محدودیت فعالیت: در موارد خفیف دررفتگی، استراحت و اجتناب از فعالیت‌های تحریک‌کننده می‌تواند به کاهش درد و تسریع بهبودی کمک کند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی شامل تقویت عضلات و بهبود انعطاف‌پذیری انگشت می‌تواند به بازگشت حرکت طبیعی مفصل و تسکین درد کمک کند.
- مصرف داروها: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب مفصل شست توصیه می‌شوند و باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
- تزریق: در موارد شدیدتر، تزریق مواد ضد التهابی به محل آسیب می‌تواند موجب تسکین درد و کاهش التهاب مفصل آسیب‌دیده شود.
- جراحی: در صورت عدم موفقیت درمان‌های غیرجراحی، جراحی ممکن است برای ترمیم مفصل آسیب‌دیده و بازسازی ساختار طبیعی آن ضروری باشد.
پیشگیری از دررفتگی انگشتان دست
یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از دررفتگی انگشت دست استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب در ورزش‌ها و فعالیت‌های پرخطر است. محافظ‌های انگشت در ورزش‌هایی مانند فوتبال و بسکتبال می‌توانند خطر ضربه‌های مستقیم به انگشتان را کاهش دهند. تقویت عضلات و استخوان‌ها، تمرینات انعطاف‌پذیری و مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D هم به افزایش استحکام استخوان‌ها و پیشگیری از آسیب‌ها کمک می‌کنند.
سوالات متداول
تفاوت دررفتگی انگشتان دست با شکستگی چیست؟
در شکستگی، استخوان‌ها می‌شکنند، در حالی که در دررفتگی دو استخوان مفصل از هم جدا می‌شوند. علائم هر دو مشابه بوده و تشخیص دقیق نیاز به معاینات دقیق دارد.
چه زمانی جراحی برای دررفتگی انگشتان دست توصیه می‌شود؟
جراحی دررفتگی انگشت شست دست زمانی توصیه می‌شود که دررفتگی شدید باشد، روش‌های درمانی دیگر تأثیر نداشته باشند یا حرکت انگشت به شدت محدود شده و کیفیت زندگی تحت تاثیر قرار گیرد.
عوارض دررفتگی انگشت دست چیست؟
دررفتگی درمان‌نشده می‌تواند باعث آسیب عصبی، درد مزمن، کاهش عملکرد مفصل، خونریزی، عفونت و آسیب به غضروف شود.
دررفتگی انگشتان دست در یک نگاه
دررفتگی انگشتان دست اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارضی مانند درد مزمن، کاهش عملکرد مفصل و حتی آسیب عصبی شود. بنابراین مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و درمان صحیح این عارضه ضروری است. دکتر سید رامین حاج زرگر باشی، فوق تخصص ارتوپدی اطفال و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، با تجربه بالای خود در حوزه درمان مشکلات مفصلی و ارتوپدی، می‌توانند گزینه مناسبی برای بررسی و درمان دررفتگی انگشتان باشند. با مراجعه به متخصصان مجرب مانند ایشان، می‌توان از روش‌های درمانی مناسب بهره برد و از عوارض جدی پیشگیری کرد.