انگشت ماشه‌ای (تریگر فینگر) یکی از مشکلات شایع دست است که باعث اختلال در حرکت طبیعی انگشتان می‌شود. در این بیماری، تاندون‌هایی که مسئول خم و راست شدن انگشتان هستند، به‌دلیل التهاب و تورم با مشکل مواجه شده و باعث می‌شوند انگشت در حالت خم شده یا صاف شده گیر کند و با درد و سختی حرکت کند. این اختلال بیشتر در افرادی که به‌طور مکرر از انگشتان خود استفاده می‌کنند، مانند کارگران، تایپیست‌ها و زنان خانه‌دار دیده می‌شود. همچنین، در افرادی که به دیابت مبتلا هستند، احتمال بروز این بیماری بیشتر است. در ادامه این مقاله به بررسی علائم تریگر فینگر و روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
انگشت ماشه‌ای چیست؟
انگشت ماشه‌ای یا تریگر فینگر به حالتی گفته می‌شود که یکی از انگشتان دست در حالت خمیده گیر کرده و با تلاش یا فشار ناگهانی به حالت صاف بازمی‌گردد. علت این مشکل، التهاب و تنگ شدن غلاف تاندونی است که انگشت را خم و راست می‌کند. در مواردی که این وضعیت مزمن می‌شود، برآمدگی یا گره‌ای در مسیر غلاف تاندون ایجاد می‌شود و حتی ممکن است انگشت در همان حالت خمیده بماند و نتواند به‌راحتی صاف شود.
بیشتر بخوانید: آرتروز زانو در کودکان و نوجوانان
علائم تریگر فینگر
تریگر فینگر بیشتر در شست دیده می‌شود، اما می‌تواند تمام انگشتان را درگیر کند و به‌ویژه در افراد مبتلا به دیابت یا بیماری‌های روماتیسمی، دیده می‌شود. علائم انگشت ماشه‌ای معمولاً به‌تدریج و از حالت خفیف تا شدید ظاهر می‌شوند. این علائم عبارتند از:
- سفتی انگشت، به‌ویژه در صبح‌ها که حرکت انگشت دشوار می‌شود.
- احساس بیرون‌زدگی یا صدا دادن هنگام حرکت دادن انگشت، که ممکن است شبیه صدای “کلیک” باشد.
- حساسیت یا وجود برآمدگی کوچک (گرهک) در کف دست، در پایه انگشت آسیب‌دیده که با لمس احساس می‌شود.
- قفل شدن یا گرفتگی انگشت در حالت خمیده، که ناگهان به حالت صاف باز می‌شود و اغلب با درد همراه است.
- قفل شدگی کامل انگشت در حالت خمیده که امکان صاف کردن آن وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: صافی کف پا در کودکان
آیا انگشت ماشه‌ای ارثی است؟
افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به تریگر فینگر دارند، بیشتر در معرض خطر این عارضه هستند. ویژگی‌های ارثی می‌تواند احتمال التهاب و ضخیم شدن تاندون‌ها را افزایش دهد و در نتیجه، احتمال بروز این مشکل را بیشتر کند.
علل انگشت ماشه‌ای
علل بروز انگشت ماشه‌ای به جز ژنتیک که به آن اشاره کردیم، شامل موارد زیر است:
استفاده مکرر از انگشتان:
فعالیت‌هایی که شامل استفاده مداوم و تکراری از انگشتان هستند، مانند تایپ کردن، نواختن سازهای موسیقی، یا انجام کارهای دستی، می‌توانند منجر به التهاب تاندون‌ها شده و این مشکل را ایجاد کنند.
التهاب تاندون:
تاندون‌های انگشت در اثر التهاب ضخیم می‌شوند و حرکت آن‌ها در غلاف تاندونی مشکل می‌شود. این التهاب معمولاً به دلیل استفاده بیش از حد یا آسیب‌های مکرر به تاندون‌ها رخ می‌دهد.
بیماری‌های التهابی:
بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند باعث التهاب تاندون‌ها شده و احتمال بروز تریگر فینگر را افزایش دهند.
دیابت:
سطح بالای قند خون در افراد مبتلا به دیابت، می‌تواند به مرور به تاندون‌ها و غلاف‌های تاندونی آسیب زده و باعث ضخیم شدن و التهاب آن‌ها شود، که در نهایت منجر به گیر کردن انگشت در حالت خمیده می‌شود. همچنین، دیابت به دلیل کاهش جریان خون و کندی در ترمیم بافت‌ها، خطر مشکلات تاندونی را افزایش می‌دهد.
سندروم تونل کارپ:
این سندروم با ایجاد فشار روی عصب مدیان باعث التهاب و ضخیم شدن تاندون‌های انگشتان می‌شود. این التهاب تاندون‌ها را در غلاف‌هایشان گیر می‌اندازد و منجر به بروز تریگر فینگر می‌شود. این دو مشکل معمولاً به دلیل فشار و استفاده مکرر از دست‌ها به‌طور هم‌زمان رخ می‌دهند.
بیشتر بخوانید: پاچنبری در کودکان
تشخیص تریگر فینگر
تشخیص انگشت ماشه‌ای یا تریگر فینگر معمولاً با معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی بیمار صورت می‌گیرد. پزشک ممکن است مراحل زیر را انجام دهد:
معاینه فیزیکی
پزشک دست و انگشتان بیمار را بررسی می‌کند و به دنبال علائمی مانند تورم، حساسیت به لمس و درد است. همچنین، حرکت انگشت را آزمایش می‌کند تا ببیند آیا قفل شدن یا صدا دادن (کلیک) هنگام خم و راست کردن انگشت وجود دارد. برای تشخیص این بیماری در کودکان باید به بهترین فوق تخصص ارتوپدی اطفال مراجعه کنید.
بررسی سوابق پزشکی
پزشک سوالاتی در مورد علائم بیمار، شدت و مدت زمان آن‌ها و فعالیت‌های روزمره و شغلی او می‌پرسد تا عوامل مرتبط با انگشت ماشه‌ای را شناسایی کند.
آزمایشات تصویربرداری
در برخی موارد خاص، برای بررسی دقیق‌تر تاندون‌ها و ساختارهای دست، ممکن است از تصویربرداری‌هایی مانند اشعه ایکس یا سونوگرافی استفاده شود.
روش های درمان انگشت ماشه‌ای
درمان انگشت ماشه‌ای به دو روش غیرجراحی و جراحی قابل انجام است که معمولاً روش‌های غیرجراحی به عنوان اولین خط درمان در نظر گرفته می‌شوند. در ادامه، این روش‌ها را توضیح می‌دهیم:
روش‌های غیرجراحی
هدف از درمان غیرجراحی، کاهش تورم و بهبود حرکت انگشت است تا بیمار بتواند انگشت خود را بدون درد و به‌طور کامل حرکت دهد. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
- آتل‌بندی شبانه: استفاده از آتل شبانه باعث می‌شود انگشت در حالت صاف باقی بماند و از قفل شدن و درد شبانه جلوگیری شود. این کار می‌تواند باعث کاهش تورم شود، هرچند ممکن است صبح‌ها انگشت نیاز به حرکت آرام برای بازگشت به حالت طبیعی داشته باشد.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) : مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن به‌صورت خوراکی یا موضعی می‌تواند به کاهش درد و بهبود حرکت انگشت کمک کند.
- تغییر فعالیت‌ها: کاهش فعالیت‌هایی که نیاز به چنگ زدن مداوم و فشار بر انگشتان دارند، می‌تواند از تشدید علائم جلوگیری کند.
- تزریق استروئید: تزریق کورتیکواستروئید (کورتیزون) در محل آسیب‌دیده می‌تواند تورم را کاهش داده و علائم را بهبود بخشد. این روش در مراحل اولیه و در زمان تشخیص زودهنگام موفقیت بیشتری دارد.
- دست‌درمانی: انجام تمرینات خاص برای تقویت و افزایش انعطاف‌پذیری انگشت و آموزش تکنیک‌هایی مانند حرکت تاندون و کاهش ادم (ورم) می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
روش‌های جراحی
در صورت عدم موفقیت روش‌های غیرجراحی، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. هدف جراحی، برداشتن فشار از روی تاندون با باز کردن قسمتی از غلاف قرقره A1 است تا تاندون بتواند آزادانه حرکت کند. جراحی شامل موارد زیر است:
- رهاسازی قرقره: در این روش، قرقره‌ای که تاندون درون آن حرکت می‌کند، باز می‌شود تا تاندون به‌راحتی حرکت کند. این کار معمولاً کلیک یا قفل شدن را برطرف می‌کند.
- تانوسینوکتومی فلکسور: در صورتی که پس از باز کردن قرقره هنوز علائم وجود داشته باشد، با برداشتن پوشش ضخیم شده روی تاندون، این مشکل رفع می‌شود.
- کاهش حجم تاندون: اگر نیاز به کاهش حجم تاندون باشد، بخشی از تاندون برداشته می‌شود تا حرکت تاندون درون غلاف آسان‌تر شود.
پس از جراحی، احتمال بروز سفتی و حساسیت در ناحیه جراحی وجود دارد که ممکن است چند ماه باقی بماند. درمان فیزیوتراپی پس از جراحی می‌تواند در بازیابی حرکت انگشت مؤثر باشد، و بیشتر بیماران پس از چند هفته به فعالیت‌های عادی بازمی‌گردند.
سوالات متداول
عوارض انگشت ماشه‌ای چیست؟
انگشت ماشه‌ای می‌تواند باعث درد و قفل شدن انگشت در حالت خمیده شود، به طوری که برای باز کردن آن نیاز به کمک دست دیگر باشد و این امر در کارهای روزانه اختلال ایجاد کند.
انگشت ماشه‌ای مادرزادی چگونه است؟
انگشت ماشه‌ای مادرزادی به صورت خمیدگی انگشت به دلیل تاندون ضخیم ظاهر می‌شود و ممکن است باعث درد کودک شود. این مشکل در حدود ۲٪ کودکان دیده می‌شود و علت دقیق آن مشخص نیست.
آیا می‌توانم از انگشت ماشه‌ای جلوگیری کنم؟
برای پیشگیری از انگشت ماشه‌ای، از فشار و استفاده بیش از حد از دست‌ها و انگشتان پرهیز کرده و تکنیک‌های مناسب در فعالیت‌های تکراری را رعایت کنید و به دست‌ها استراحت دهید.
نتیجه گیری
انگشت ماشه‌ای یک بیماری شایع است که باعث گیر کردن انگشت در حالت خمیده می‌شود و می‌تواند دردناک باشد و در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کند. علت اصلی آن التهاب تاندون‌های کنترل‌کننده حرکت انگشت است که معمولاً به دلیل استفاده مکرر و شدید از انگشتان رخ می‌دهد. درمان‌های مختلفی مانند فیزیوتراپی، دارو و در صورت لزوم، جراحی برای بهبود این بیماری وجود دارد. مراجعه به متخصص مغز و اعصاب و درمان به موقع می‌تواند از عوارضی مانند سفتی دائمی و محدودیت حرکتی جلوگیری کند.