اسپوندیلولیز یا شکستگی استرسی مهره یکی از علل شایع بروز درد ساختاری در ناحیه کمر است. این درد در سنین بلوغ و در زمان رشد حس می‌شود و اغلب با نارضایتی افراد همراه است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که برخی عوامل در سنین کودکی و نوجوانی باعث ایجاد شکستگی و یا ترک بین دو مهره در استخوان ستون فقرات شود. اسپوندیلولیز در بیشتر موارد با استفاده از روش‌های غیرجراحی درمان می‌شود. اگر کودک شما هم احساس درد و ناراحتی در کمر خود دارد، برای افزایش آگاهی در رابطه با اقدامات لازم در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
اسپوندیلولیز چیست؟
اسپوندیلولیز یا شکستگی استرسی مهره در ستون فقرات است که بر اثر ضربات متعدد به ستون مهره وارد می‌شود. بر اثر این ضربه‌ها بخشی از مهره پنجم و در مواردی مهره چهارم کمری به نام پارس اینترآرتیکولاریس دچار شکستگی می‌شود. زمانی که این شکستگی زیاد باشد اسپوندیلولیستزی رخ می‌دهد. اسپوندیلولیستزی به حالتی اطلاق می‌شود در اثر شکستگی زیاد مهره پنجم به سمت جلو حرکت کرده و روی مهره اول به جلو حرکت می‌کند. این جابجایی و لغزش منجر به ایجاد فشار روی ریشه‌های عصبی می‌شود و این فشار در قالب علائم عصبی در فرد بروز می‌یابد. این بیماری معمولا در اوایل کودکی و اوایل جوانی که هر دو مراحلی از رشد اسکلتی فرد است رخ می‌دهد و بروز آن در مردان رایج‌تر است. در اوایل سنین کودکی که کودک آغاز به راه رفتن و ایستادن می‌کند و در ابتدای سن جوانی که فرد با ساختار استخوانی نابالغ شروع به انجام برخی ورزش‌ها می‌کند، احتمال بروز این بیماری وجود دارد.
بیشتر بخوانید: صافی کف پا در کودکان
علائم اسپوندیلولیز
اصلی‌ترین علامت اسپوندیلولیز درد خفیف است. این درد معمولا تا باسن یا ساق پا تیر می‌کشد. افرادی که دچار این بیماری هستند در راه رفتن خود معمولا قدمهای کوچک بر می‌دارند. این درد در تمامی افرادی که دچار اسپوندیلولیز شده‌اند بروز نمی‌یابد و در صورت بروز با استراحت کمتر می‌شود. به طور کلی شایع‌ترین علائمی که اغلب افراد مبتلا به اسپوندیلولیز گزارش می‌دهند شامل موارد زیر است:
● ایجاد درد ناگهانی و خودبخودی در یک طرف کمر و یا در خط کمربند
● جنس درد در ابتدا تیز و به مرور کسل کننده
● حرکت و انتقال درد به سمت ران‌ها و پاها
● پخش شدن درد در قسمت تحتانی کمر
● تشدید درد با قوس کردن، ایستادن یا انجام فعالیت‌ها پرفشار
● وجود قوس پشت بزرگ و همسترینگ سفت در اغلب بیماران اسپوندیلولیز
● کاهش درد با داشتن استراحت و بروز و تشدید آن با آغاز فعالیت‌ها
بیشتر بخوانید: درمان صافی کف پا در کودکان
دلایل اسپوندیلولیز
اسپوندیلولیز در ستون مهره می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. معمولا اسپوندیلولیز به واسطه انجام برخی ورزش‌ها و یا از بدو تولد به دلیل مشکلات ژنتیکی وجود دارد. در ادامه این دو عامل را بررسی می‌کنیم.
مشکلات ژنتیکی
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این عارضه، علل ژنتیکی است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که فرد از بدو تولد دارای سستی و ضعف در استخوان مورد نظر در این بیماری باشد. همچنین ممکن است فرد با مهره‌های نازک با آُسیب‌پذیری بالا متولد شده باشد. این اتفاق احتمال شکستگی در این قسمت را افزایش می‌دهد.
فعالیت‌های ورزشی
یکی دیگر از دلایل این بیماری وارد شدن فشار زیاد به ستون مهره به واسطه انجام برخی ورزش‌ها است. ورزش‌هایی نظیر ژیمناستیک، وزنه برداری و ورزش‌هایی از این قبیل منجر به شکستگی استرسی مهره می‌شوند. فعالیت‌هایی که در آنها چرخش مکرر و اکستنشن انجام می‌شود می‌تواند زمینه ساز یا تشدیدکننده این مشکل باشد. از جمله این ورزش‌ها می‌توان به کشتی، گلف، اسکی روی یخ، رقص باله، شنای پروانه، شیرجه زدن و … اشاره کرد.
تشخیص اسپوندیلولیز
تشخیص اسپوندیلولیز در برخی موارد با بررسی سوابق پزشکی بیمار امکان‌پذیر است. آزمایشات تصویربرداری از دیگر روش‌های تشخیصی در این زمینه است. روش‌های تصویربرداری نظیر CT scan و MRI با بهره‌گیری از اشعه ایکس، به سادگی شکستگی‌های کوچک در مهره‌های ستون فقرات را شناسایی می‌کند.
بیشتر بخوانید: پنجه کبوتری در کودکان
درمان اسپوندیلولیز
درمان‌های مختلفی برای بیماری اسپوندیلولیز وجود دارد که تحت نظر پزشک هر یک از این راهکارهای درمانی انتخاب می‌شوند. از رایج‌ترین راهکارهای درمان اسپوندیلولیز می‌توان به روش‌های غیرجراحی شامل انجام فیزیوتراپی و دارو درمانی و روش‌های جراحی است. در ادامه به بررسی این دو روش می‌پردازیم:
روش‌های غیرجراحی
در اغلب موارد درمان اسپوندیلولیز با بهره‌گیری از روش‌های غیرجراحی انجام می‌شود. در این شرایط بعد از بررسی فعالیت فرد، توصیه می‌شود فعالیت‌های ورزشی خود را متوقف کند. کاهش التهابات به وجود آمده از اصلی‌ترین اهداف درمان به روش غیرجراحی است. در مواردی هم استفاده از فیزیوتراپی و بریس‌های حمایتی نتیجه بهتری خواهد داشت. فیزیوتراپیست برای کاهش درد از روش‌هایی شامل طب سوزنی، ماساژ بافت نرم، استفاده از یخ، ماشین ده‌ها و تکنیک‌های نوارزدایی استفاده می‌کند. برای از سرگیری و آغاز مجدد فعالیت‌های ورزشی لازم است فرد به نرمش‌ها و حرکاتی که انعطاف‌پذیری مهره را بالا برده و عضلات کمر و شکم و عضلات پشت پا را تقویت می‌کند، توجه ویژه‌ای داشته باشد. ورزش‌هایی نظیر راه رفتن در آب و دویدن در آب اقدامی موثر برای درمان این بیماری است. دارودرمانی از دیگر روش‌های رایج غیرجراحی است. مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی نظیر ایبوپروفن در کاهش درد موثر است. برای تسکین درد پزشک می‌تواند داروهای استروئیدی را مستقیما به ناحیه آسیب دیده تزریق کند و یا داروهای قوی‌تری تجویز نماید.
روش‌های جراحی
در صورتی که این درمان‌ها تاثیری در روند بهبودی فرد نداشت و میزان درد و پیشرفت جابجایی مهره بیش از حد باشد به شکلی که زندگی عادی فرد را مختل کند، نیاز به عمل جراحی وجود خواهد داشت. معمولا این روش زمانی انجام می‌شود که فرد برای تثبیت ستون فقرات نیاز به جراحی داشته باشد. طی این جراحی مهره پنجم کمری به مهره اول جوش داده می‌شود. نکته مهمی که در رابطه با بیماران اسپوندیلولیزی وجود دارد، لزوم قرار گرفتن تحت نظر پزشک است. این افراد می‌بایست به طور مرتب با روش‌هایی نظیر رادیوگرافی روند بیماری خود را بررسی کنند و به محض مشاهده بازگشت بیماری اقدامات درمانی را زیر نظر پزشک از سر گیرند.
سوالات متداول اسپوندیلولیز
طبیعتا با کاهش درد و افزایش انعطاف‌پذیری می‌توان مجددا فعالیت‌های ورزشی را از سر گرفت. این حالت معمولا چند هفته تا چند ماه زمان می‌برد.
بهتر است بلافاصله پس از شروع درد به پزشک مراجعه شود زیرا در این بازه زمانی درمان بهترین نتیجه را خواهد داشت و فرد درد زیادی را در روزهای آتی متحمل نخواهد شد.
بهترین راهکار برای پیشگیری از بازگشت اسپوندیلولیز انجام تمرین‌های تقویتی و بهبود قدرت مرکزی است. تقویت عضلات شکم، کمر، معده و پا بهترین راهکار برای پیشگیری از بروز مجدد این بیماری است. البته بهتر است برای بررسی وضعیت بیماری به شکل مداوم به پزشک مراجعه شود.
نتیجه گیری
اسپوندیلولیز یک بیماری ستون فقرات است که به عنوان نقص پارس هم شناخته می‌شود. این بیماری در بیشتر موارد به دلیل آُسیب‌های مکرر در ورزش در سنین نوجوانی که فرد ساختار استخوانی نابالغی دارد رخ می‌دهد. درد ناشی از این بیماری معمولا با استراحت بهبود می‌یابد و با آغاز فعالیت مجددا عود می‌کند. برای درمان این بیماری می‌توان از روش‌های جراحی و غیرجراحی بهره گرفت. اگر فرزند شما هم از کمردرد خود شکایت دارد بهتر است به یک پزشک متخصص و مجرب مراجعه کنید.